کاخ موزه سبز
کاخ موزه سبز در دوره ی پهلوی اول قصر سنگی و در دوره ی پهلوی دوم کاخ شَهوَند نامیده می شد.
بنای اولیه این کاخ نیم طبقه ای بود که رضا شاه آن را در سال 1301 خورشیدی از علی خان والی و به روایتی دیگر از پسر او سردار همایون به مبلغ هفت هزار تومان خریداری کرد. عمارت آجری که در مقابل کاخ سبز و بر فراز پله ها دیده می شود نیز متعلق به علی خان والی بود.
در سال 1304 شمسی رضا خان به حکومت رسید و با پیدایش حکومت پهلوی ساخت و ساز این کاخ همچنان ادامه پیدا کرد. در نهایت در سال 1307 شمسی ساخت این بنا به پایان رسید و به عنوان دفتر کار و اقامتگاه پهلوی اول و همسرش عصمت الملوک دولتشاهی مورد استفاده قرار گرفت .
به علت ییلاقی بودن منطقه، این کاخ تنها در فصل گرم سال قابل استفاده بوده است و در واقع اقامتگاه تابستانه بوده است.
معمار بنا میرزا جعفر خان معمارباشی است.
مهمترین رویداد تاریخی این کاخ :
مهمترین رویداد تاریخی در کاخ سبز، انعقاد پیمان سعدآباد در تابستان سال 1316 خورشیدی بود که در چادری که در فضای مقابل کاخ بر افراشته شده بود اتفاق افتاد. این پیمان، عهدنامه ای با حضور مقامات ایران، افغانستان، ترکیه و عراق بود.
سطح اشغال کاخ سبز 570 متر مربع است و زیربنای مفید آن با احتساب زیر زمین و همکف و ساختمان الحاقی (قسمت اداری موزه که در دوره ی پهلوی دوم برای خدﻣه کاخ احداث شد) در مجموع به 1365 مترمربع می رسد .
نمای کاخ از سنگ معدن خمسه زنجان است که دارای لکه های صورتی و قهوه ای روشن و رگه های سبز است که بعد از استخراج سنگهای مورد نیاز کاخ، به منظور منحصر به فرد ماندن کاخ سبز، معدن خمسه تخریب شد. ازاره های کاخ از سنگ مرمر سبز تک رنگ است. به منظور جلوگیری از آسیب دیدن سنگها براثر گرما و سرما از ملات با ترکیب سرب استفاده شده است.حجاری های زیبای بیرون کاخ توسط استاد حسین خان زنجانی انجام شد.
پی ساختمان از سنگ با ملات ماسه سنگ و دیوار های خارجی آجری و بسیار قطور می باشد.
پوشش سقف از چوب، به صورت تیر پوش است که با شیروانی به وزن 10 تُن پوشانده شده است.
در دو طرف نمای بیرونی کاخ دو نقش برجسته در قابهای سنگی با نقوش برجسته انسانی همراه با ساز هایی مانند فلوت و چنگ، درحال نوازندگی و کودکانی در حال پایکوبی را نشان می دهد. این نقش برجسته ها نوعی نقش برجسته حجیم (high-relief) است که نقش به صورت برآمده ایجاد می شود. علاوه بر این دو نقش برجسته، چهار ستون سفید رنگ در بالای پلکانهای ورودی سرسرای کاخ نیز دیده می شود. نقش برجسته های نمای بیرونی کاخ و ستون های ورودی، از سنگ مرمر سفید رنگ بدون رگه، معدن کارارا در ایتالیا حجاری شده اند و از طرف سفارت ایتالیا به پهلوی اول هدیه شده بود.
کاخ دارای دو ورودی است که ورودی اصلی به سمت شمال و ورودی فرعی در ضلع جنوبی قرار گرفته است. پلکان ورودی کاخ با نرده های چوبی با تصاویری از سربازان ایلامی هخامنشی و مادی منبت کاری شده اند. ساخت نرده ها توسط استاد علی مختاری گلپایگانی است.
درهای کاخ با نقش های برجسته مادی و هخامنشی تخت جمشید، نقش انسان بالدار در پاسارگاد، نقش برجسته های ساسانی، نقش نادر شاه (در ورودی تالار انتظار) و همچنین نقوشی از داستانهای شاهنامه مانند مسابقه چوگان سیاوش و گرسیوَز (در ورودی اتاق خاتم) و نبرد رستم وخاقان چین (در ورودی تالار آیینه) منبت کاری شده اند.
منبت های روی درهای کاخ سبز توسط دو استاد منبت کار اهل تهران یعنی سید علی و استاد نوروز ساخته شده اند.
پس از به سلطنت رسیدن محمدرضا پهلوی تا اوایل دهه پنجاه خورشیدی به جز چند مورد مناسبات خانوادگی خاندان پهلوی، از کاخ سبز استفاده ای نشد.
از سال 1352 تا 1357 خورشیدی این بنا تبدیل به مهمان خانه ای برای اقامت مهمانان خارجی پهلوی دوم شد . سوئیت ها و تالار ناهارخوری زیرزمین برای همین منظور بازسازی شد. همچنین، جلساتی با حضور مقامات داخلی نیز در این کاخ برگزار می شده است .
در سال 1357، کاخ سبز توسط نیروهای دولت موقت، حفاظت می شده است. یک سال بعد، در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که کاخها تحت نظر وزارت ارشاد ملی (وزارت ارشاد اسلامی) اداره شوند. به این ترتیب، کاخ سبز به عنوان موزه ثبت شد و در نیمه اول سال 1360 خورشیدی، برای بازدید عموم افتتاح شد و به علت رنگ سبز سنگ های نمای بیرونی، به کاخ موزﮤ سبز تغییر نام یافت. امروزه متولی این کاخ موزه، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
بازسازی :
در اواخر دهه چهل تصمیم بر بازسازی این ساختمان گرفته شد. ازجمله کارهای مهم انجام شده:
- الحاق تعدادی اتاق خدمه و آشپزخانه به ضلع جنوب غربی بنا
- تبدیل زیرزمین از انباری به سوئیت، تالار پذیرایی و سفره خانه
- تعویض سیستم سرمایش و گرمایش به فن کوئل توسط شرکت هانی ول آمریکا
- بازسازی سرویس بهداشتی، تزیین با سنگ مرمر، نصب پوشش پارچه ای دیوار و تعویض ملزومات سرویس
- جایگزین کردن پارچه های دیواری برای پوشش دیوارهای تعدادی از اتاق ها
- تعویض یا تکمیل مبلمان و تزئینات داخل تالارها
- تبدیل کفپوش ها به پارکت در طبقه فوقانی
بخش های مختلف کاخ سبز :
1-طبقه همکف: پلکان و سرسرای ورودی، اتاق انتظار، دفتر کار پهلوی اول ( اتاق خاتم )، تالار آیینه، تالار ناهارخوری خصوصی (سفره خانه)، اتاق خواب و سرویس بهداشتی
2– طبقه زیرزمین: دو اتاق خواب، تالار پذیرایی و تالار ناهار خوری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟در گفتگو ها شرکت کنید!