سفیدرود

سفیدرود دومین رود بلند ایران پس از رود کارون و بزرگ‌ترین رود شمال ایران است .

مسیر رودخانه :

این رود از بهم پیوستن دو رودخانه شاهرود و قزل اوزن که در شهر منجیل تشکیل می شود و تا وارد شدن به دریای خزر عرض استان گیلان را می‌پیماید؛ از منجیل تا کرانه دریا، همه جا سفیدرود به سمت شمال شرقی جاری است .

شاخه اصلی آن پس عبور از شهرستان رودبار، شهرستان رشت، شهرستان آستانه اشرفیه در پارک ملی بوجاق به دریای کاسپین می‌ریزد .

نام رود :

نام بومی آن به ویژه در استان گیلان، اسپی بیه یا اسپی رو می‌باشد که در زبان گیلکی معنی رود سفید را می‌دهد. نام غیر بومی آن مختلف و معمولاً ترجمه‌های متفاوت نام بومی می‌باشد:

برخی از اوستاشناسان سفید رود را همان رود دائیتی در اوستا می‌دانند.

یونانی‌ها از زمان سفر اکتشافی پاتروکلس (سردار سلوکی) به رودخانه سفیدرود، «آماردوس» می‌گفتند

النهرالابیض، نامی است که مهاجمان اسلامی عربی به کار می‌بردند. در زبان عربی، النهر به معنی رود، و الابیض به معنی سفید، می‌باشند.

هولان موران نخستین نامی است که مهاجمان مغول در این باره به کار بردند. سپس، ایشان در دوره تسلط، این نام را به قزل اوزن، تغییر دادند .

آبزیان :

بر اساس آخرین بررسی‌های انجام شده در ناحیه دهانه رودخانه سفیدرود تا سد سفیدرود و سر شاخه‌های قزل‌اوزن و شاهرود، ۴۵ گونه و زیرگونه ماهی متعلق به ۳۶ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که در بین ماهی‌های مهاجر عمده‌ترین آن‌ها عبارتند از:

اوزون برون، تاس ماهی، ماهی سفید، کپور معمولی، سس ماهی، لای ماهی، اسبله، سفید کولی، شاه کولی، سیاه کولی و البته ماهی‌های خانواده کپور بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

رودخانه سفیدرود از لحاظ مهاجرت و زاد و ولد آبزیان بخصوص گونه‌های ماهیان خاویاری و گونه‌های ماهیان استخوانی از رودخانه‌های منحصر به فرد در حوزه جنوبی دریای خزر می‌باشد.

تاریخچه :

در زمان سلسله هخامنشیان، این رودخانه برای اهداف آبیاری مورد استفاده قرار می‌گرفت، جایی که مهندسان ایرانی از روش‌های ابتکاری برای آبیاری زمین‌های حاصلخیز کنار رودخانه استفاده می‌کردند.

بعدها، در دوره ساسانیان، رودخانه تا حدودی جایگاه اسطوره‌ای پیدا کرد، زیرا گمان می‌رفت سرچشمه رودخانه اسطوره‌ای اروند رود بوده‌ است.

در دوره قرون وسطی، نواحی اطراف رودخانه سفید رود تحت سلطه سلسله‌های مختلف محلی بود.

سلسله‌های سلجوقی و صفوی ایران نیز آثار خود را در این منطقه به جا گذاشتند و شهرها و روستاهای حاشیه رودخانه را توسعه دادند.

در قرن بیستم، توسعه صنعت کشاورزی منجر به ساخت سدهایی در کنار رودخانه سفید رود شد. در دهه ۷۰ سد البرز ساخته شد که نه تنها به کنترل طغیان رودخانه کمک کرد بلکه ظرفیت آبیاری منطقه اطراف را نیز افزایش داد.

امروزه رودخانه سفید رود همچنان نقش بسزایی در اقتصاد شمال ایران دارد. از آن برای آبیاری، تولید برق آبی و اهداف تفریحی استفاده می‌شود و گردشگران را از سراسر جهان برای لذت بردن از ورزش‌های آبی و زیبایی‌های طبیعی منطقه جذب می‌کند.