کاخ چهل ستون قزوین (موزه خوشنویسی قزون)

کاخ چهل ستون قزوین یا کاخ کلاه فرنگی که هم اکنون تبدیل به موزه خوشنویسی شده است بنایی در شهر قزوین است و تنها کوشک باقی‌ مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی دوران شاه تهماسب است، در مرکز شهر قزوین و در میدان آزادی (سبزه میدان) قرار دارد

این بنا در دوره ی صفویان و زمانی که قزوین پایتخت بود به کلاه فرنگی مشهور بود.

تاریخچه :

شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۱ هجری قمری به دلیل تهدیدات ترکان عثمانی تصمیم به انتقال پایتخت از تبریز به قزوین گرفت و در همین سال بود که اراضی موسوم به زنگی‌آباد را از میرزا شرف جهان یکی از بزرگان و معتمدان شهر برای احداث بنای شاهی خریداری کرد.

شاه تهماسب به معماران برجسته کشور دستور داد تا باغی به شکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارت‌های عالی، تالار، ایوان‌ها و حوض‌های زیبا بنا کنند. شاه تهماسب صفوی بنای آن را از روی نقشهٔ یک معمار عثمانی با شیوه ی شطرنجی خیلی کوچک ساخته‌ است که دارای پنجره‌های چوبی بسیار ظریف و زیبا می‌باشد.

«عمارت کلاه فرنگی» به همراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی‌مانده از باغ‌های دوره ی صفویان در قزوین است.

این بنا در دورهٔ قاجاریان توسط محمدباقر سعدالسلطنه فرماندار وقت قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت.

معماری :

عمارت چهلستون ساختمانی هشت گوش و در دو طبقه به مساحت تقریبی ۵۰۰ مترمربع بنا شده‌ است.

رواقی با ستون‌های آجری و قوس‌های نیم‌ دایره‌ای بنا را در برگرفته و بر بالای آن ایوانی با ستون‌های چوبی قرار گرفته است.

نقشه ی بنا دارای طرحی با محورهای صلیبی و برون‌گرا و سقف طبقه ی همکف پوشیده از مقرنس با طرح‌های بدیع و سقف طبقه ی فوقانی خنچه‌ پوش است.

تزئینات :

نقاشی‌های دیواری طبقه ی اول نمونه‌ای از هنر نگارگری مکتب قزوین است و دیوارهای مزین به نقاشی و دیوارنگاره‌ها در نوع خود منحصر به فرد بوده و وجود سه لایه دیوارنگاره حاکی از گذشت ادوار مختلف تاریخی بر آن است. شمار نقاشی‌های دیواری این بنا مشخص نیست، اما طبق گفته‌های عبدالملک شیرازی و «قاضی احمد حقی»، این نقاشی‌های دیواری از آب طلا بوده‌اند. مکتب حاکم بر این نقاشی‌ها از تغییر و تحولات سیاسی نیز تأثیر گرفته، به طوری که ظهور نادرشاه و مکتب افشاریان در چهل‌ستون دیده می‌شود. همچنین ظهور قاجار نیز در سومین لایه ی نقاشی‌ های کاخ چهل‌ستون دیده می‌شد که به مرور زمان از میان رفته‌ است. برخی معتقدند بنای هشت بهشت اصفهان با الگو برداری از این اثر ساخته شده‌ است.

ثبت در فهرست آثار ملی  ایران :

این بنا در بهمن‌ ماه سال ۱۳۳۴ ه‍.ش به شماره ۳۸۹ در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت شد.

موزه :

این موزه هم‌اکنون به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شده‌ است.

این موزه یکی از غنی‌ترین موزه‌های خوشنویسی ایران است . ضمن اینکه آثار و اشیایی تاریخی کاخ نیز در این موزه در معرض نمایش گذاشته شده است.

آثار خوشنویسی این موزه با خطوط مختلفی چون نسخ، ثلث، تعلیق، نستعلیق و شکسته نستعلیق خلق شده و هنر دست اساتید بزرگ خوشنویسی قزوین و ایران هستند. از جمله این بزرگان می‌توان به میرعماد قزوینی، عمادالکتاب، ملک محمد، درویش عبدالمجید، میرعلی هروی، مالک دیلمی، وصال شیرازی، زین‌العابدین قزوینی، میرزا غلامرضا، میرحسین خوشنویس‌باشی، خواجه اختیار و احمد نیریزی اشاره کرد.

فاصله تا اماکن دیگر :