ایرانگردی
  • خانه
  • دسته بندی
    • هتل ها و مراکز اقامتی
    • بیمارستان و مراکز درمانی
    • آثار باستانی و جاهای دیدنی
    • تفرجگاه و طبیعت
    • مراکز خرید
    • موزه
  • درباره ما
  • ثبت کسب و کار شما
  • جستجو
  • منو منو
حرم حضرت معصومه

حرم حضرت معصومه

آثار باستانی و جاهای دیدنی, استان قم, قم

حرم حضرت معصومه در شهر قم قرار دارد .

حرم حضرت معصومه   حرم حضرت معصومه حرم حضرت معصومه

تاریخچه :

سیر تاریخی مرقد فاطمه معصومه در طول دوره‌های مختلف دچار تغییراتی شده است.

در سال ۶۰۵ هجری «امیر مظفر احمد بن اسماعیل» بزرگ خاندان آل مظفر، بزرگ‌ترین استاد کاشی‌ساز آن زمان «محمد بن ابی طاهر کاشی قمی» را به‌ کار گرفت و پرداخت کاشی‌های متنوع مرقد واداشت. او به مدت هشت سال به این کار مشغول بود تا سرانجام در سال ۶۱۳ کاشی‌های مرقد آماده و کار گذاشته شد.

به نوشته شاردن، سیاح فرانسوی عصر صفوی، در کتیبه سردر بنا کلمه «مشتاق درک» جهت ثبت سال بنا درج شده بود که به حساب ابجد ۱۰۶۵ (زمان سلطنت شاه عباس دوم) می‌شود.

این مرقد در دوره قاجار در سال ۱۲۵۶ شمسی به همت میرزا علی اصغر خان اتابکی مورد بازسازی قرار گرفت و صحن اتابکی در این دوره ساخته و به بافت حرم افزوده گردید.

در سال ۱۳۰۱ خورشیدی آرامگاه برای نخستین بار مجهز به چراغ برق شد. با تصویب مجلس، موتور برق کاخ سلطنتی که به‌ تازگی با موتور دیگری جایگزین شده بود به این آرامگاه واگذار شد.

در سال ۱۳۷۷ شمسی مرقد به شکل جدید که آمیخته‌ای از کاشی و سنگ است تجدید بنا شد و همچنین دیواره‌های داخلی با سنگ مرمر سبز آراسته گردید.

حرم حضرت معصومه

ضریح :

در سال ۹۶۵ هجری شاه طهماسب صفوی، در چهار طرف مرقد ضریحی آجری آراسته به کاشی‌های هفت رنگ و کتیبه‌های معرق ساخت و در اطراف آن منافذی باز بود تا هم مرقد دیده شود و هم زائران نذورات خود را داخل ضریح بریزند.

در سال ۱۲۳۰ هجری قمری فتحعلی شاه همان ضریح را نقره پوش کرد که این ضریح به مرور زمان فرسوده شد و در سال ۱۲۸۰ ضریحی که از نقره ضریح سابق و نقره‌های موجود در خزانه ساخته شده بود به جای آن نصب شد .

این ضریح چندین مرتبه تجدید بنا و اصلاح شد و سال‌های متمادی روی مرقد فاطمه معصومه باقی بود تا این که در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی به دستور تولیت آن زمان، شکل ضریح را تغییر دادند و ضریحی را با ظرایف هنری ویژه‌ای به جای آن نصب نمودند که آن ضریح همچنان  برقرار است و در اسفند ماه ۱۳۸۰ شمسی، اصلاحات و تعمیرات جدید صورت گرفت. تمام قسمت‌های نقره‌ای ضریح از نقره ۹۲ درصد با نقره ۱۰۰ درصد خالص خریداری شده از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعویض شد و چوب‌های زیر آن اعم از ستون و پایه و… به دست استادان اصفهانی ساخته و قلم‌زنی شد و کارشناسان آستانه مقدسه (قسمت نقره‌ای) آن را تعویض کردند و ضریح سابق فرسوده شده را به خزانه تحویل دادند.

حرم حضرت معصومه

گنبد:

اولین گنبدی که «پس از سایبان حصیری موسی بن خزرج» برفراز قبر فاطمه معصومه بنا شد، قبه‌ای برجی شکل بود که به همت زینب دختر محمد تقی از مصالح آجر و سنگ و گچ در اواسط قرن سوم هجری ساخته شد. به مرور زمان و پس از دفن بعضی از زنان علوی در جوار فاطمه معصومه دو گنبد دیگر در کنار گنبد اول ساخته شد. این سه گنبد تا سال ۴۴۷ هجری ی برقرار بودند تا این که در همان سال «میر ابوالفضل عراقی» (وزیر طغرل کبیر) به تشویق شیخ طوسی به جای آن سه گنبد، گنبد مرتفعی، آراسته به نقش‌های رنگ آمیزی و تزیینات آجری و کاشی بدون ایوان و حجره بنا نهاد، که تمام قبور سادات و آن بانوان را فرا می‌گرفت.

در سال ۹۲۵ هجری قمری همین گنبد با کوشش «شاه بیگی بیگم» همسر شاه اسماعیل تجدید بنا و سطح خارجی گنبد با کاشی‌های معرق آراسته گردید. ضمناً ایوان رفیع با دو مناره در صحن عتیق ساخته شد. نهایتاً در سال ۱۲۱۸ هجری همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار گنبد با خشت‌هایی طلایی تزیین شد که تا سال ۱۳۷۹ شمسی باقی‌ماند. در سال ۱۳۸۰ به علت تخریب ظاهر گنبد و جهت جلوگیری از وارد شدن صدمات دیگر به ساختمان گنبد توسط تولیت آستانه مقدسه، مسعودی خمینی جهت بازسازی و تعمیرات اساسی گنبد حرم اقدام شد و خشت‌های طلایی سابق جمع‌آوری گردید. پس از بازسازی و تعمیرات اساسی که با هزینه‌ای بالغ بر ۲۵ میلیارد ریال بر روی گنبد صورت گرفت، پرده برداری از گنبد جدید در ششم اردیبهشت 1384 هجری شمسی به دست محمد تقی بهجت انجام شد.

 

بانوان مدفون در حرم :

در زیر گنبد حرم حضرت فاطمه معصومه  و در جوار آن حضرت، برخی از امام زادگان و همراهان این بانو در سفر قم، مدفون هستند.  مشخصات این افراد به صورت زیر است:

زینب

برخى ایشان را دختر امام جواد علیه السلام دانسته‌‏اند. او بعد از وفات حضرت معصومه علیها السلام به قم آمد و گنبدى بر مزار ایشان ساخت. از احوالات و زندگى ایشان اطلاعى چندان در دست نیست. او را دختر «موسى مبرقع» نیز مى‌‏دانند. همان شخصی که بعد از تصرف در اموال برادر مرحومش قدرت مالى یافت و دست ‏به مرمت مزار فاطمه معصومه علیها السلام زد. البته وی در سال ۳۲۵ رحلت کرد و در کنار قبر برادرش محمد بن ‏موسى، در محله چهل اختران قم به خاک سپرده شد.

ام محمد

در تاریخ قم از وى به‌عنوان دختر امام جواد علیه السلام نام برده شده است.

میمونه

این بانوى محترمه دختر امام کاظم علیه السلام است. برخی نیز از وی و دو خواهر دیگرش (زینب و ام‏ محمد) به‌عنوان دختران امام جواد علیه السلام نام برده‌اند. او از زنان عفیف و پرهیزکار بود. از اموال برادرش محمد، نیمى به ارث به او رسید و بنا بر وصیتش بعد از وفات در بیرون بقعه حضرت معصومه علیهاسلام دفن شد و بر مزارش گنبدى مانند گنبد اول ساختند.

ام اسحاق

او از بانوان ممتاز شیعه شمرده مى شود که نزد محمد بن موسى ‏بن محمد بن على بن‏ موسى الرضا علیهم السلام به خدمت اشتغال داشت. محمد بن ‏موسى از نخستین کسانى است که از کوفه به جوار حضرت معصومه علیهاسلام مهاجرت کرد. او که از سادات رضوى بود در سال ۲۵۶ قمری در قم ساکن شد و در سال ۲۹۶ نیز وفات یافت.

ام حبیب

او خدمت‌گزار ابو على محمد اعرج بن ‏احمد بن‏ موسى بود و بعد از وفات میمونه چشم از جهان فرو بست.

ام قاسم

او دختر «على کوکبى» است و بعد از میمونه و ام‏ حبیب وفات یافت.

ام احمد

او دختر احمد بن ‏موسى بن ‏محمد جواد بن على بن ‏موسى بن‏ جعفر علیهم السلام است. به‌همراه فرزندان برادرش (محمد اعرج) از کوفه به قم آمد. آن بانوى پرهیزکار، بعد از وفات در مشهد محمد بن‏ موسى مبرقع یا «بابلان» دفن شد.

پادشاهان و شاهزادگان مدفون در حرم :

چهار پادشاه صفوی :

  • شاه صفی
  • شاه عباس دوم
  • شاه سلیمان
  • شاه سلطان حسین

 

دو پادشاه قاجار:

  • فتحعلی‌شاه قاجار
  • محمدشاه قاجار

چهار شاهزاده دوران قاجار :

  • مهدعلیا (مادر ناصرالدین‌شاه قاجار)
  • منوچهر معتمدالدوله (حکمران اصفهان)
  • قهرمان میرزا (فرزند عباس میرزا)
  • میرزا حسن مستوفی‌الممالک آشتیانی

 

خدمات رفاهی حرم حضرت معصومه :

  • دارالشفاء حضرت معصومه سلام الله علیها
  • فروشگاه عرضه متبرکات
  • فروشگاه محصولات فرهنگی
  • فوریت های پزشکی (اورژانس)
  • دفتر اشخاص پیدا شده
  • دفتر امانتداری اشیاء قیمتی و شارژ موبایل
  • نگهداری از اشیاء پیدا شده
  • واحد خدمات سال‌مندان (صندلی چرخدار یا ویلچر)
  • فرماندهی و پاسگاه نیروی انتظامی معصومیه
  • دفتر واقفین

 

 

شماره‌ تلفن‌های ضروری آستان مقدس

عنوانتلفن
مخابرات حرم مطهر۳۷۱۷۵۱
مخابرات اداری۳۷۱۱۹۱۰۰
دبیرخانه۳۷۱۱۹۱۳۸
درمانگاه۳۷۱۷۵۲۷۶
اداره امور بین‌الملل۳۷۱۷۵۴۷۷
مرکز قرآن و حدیث۳۷۱۷۵۵۰۱
پیوند آسمانی (اتاق عقد)۳۷۱۷۵۴۰۵
اداره خادمین افتخاری۳۷۱۷۵۲۶۸
مدیریت خزانه‌داری۳۷۷۴۱۴۴۲
اداره نذورات۳۷۷۴۱۴۴۲
مشاوره۳۷۱۷۵۴۵۰
ستاد خبری۳۷۱۷۵۰۰۰ و ۳۷۱۷۵۴۴۴
اشیاء گمشده۳۷۱۷۵۸۷۰
روضه منوره۳۷۱۷۵۷۷۷
پیش شماره استان قم۰۲۵
صندوق پستی۳۷۱۸۵-۳۸۳
ادمین شبکه‌های اجتماعیastanqom_admin@

فاصله تا حرم های دیگر :

حرم امام رضا954 کیلومتر
حرم شاهچراغ779 کیلومتر
توسط هادی صاحب خواجه
اشتراک این مطلب
    https://iranghardi.ir/wp-content/uploads/2023/06/photo_2023-06-14_01-47-19.jpg 502 500 هادی صاحب خواجه https://iranghardi.ir/wp-content/uploads/2024/04/logoiranghardi-1.png هادی صاحب خواجه2023-06-14 01:54:312023-06-14 01:55:21حرم حضرت معصومه
    0 پاسخ

    دیدگاه خود را ثبت کنید

    تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟
    در گفتگو ها شرکت کنید!

    دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    استانها :

    • آذربایجان شرقی
    • آذربایجان غربی
    • البرز
    • اصفهان
    • اردبیل
    • ایلام
    • بوشهر
    • تهران
    • چهارمحال و بختیاری
    • خراسان جنوبی
    • خراسان رضوی
    • خراسان شمالی
    • خوزستان
    • زنجان
    • سمنان
    • سیستان و بلوچستان
    • فارس
    • قزوین
    • قم
    • کرمان
    • کردستان
    • کرمانشاه
    • کهگیلویه و بویراحمد
    • گلستان
    • گیلان
    • لرستان
    • مازندران
    • مرکزی
    • همدان
    • هرمزگان
    • یزد

    درباره ما :

    سایت ایرانگردی بزرگترین مرجع معرفی شهرها و مناطق مختلف ایران و معرفی جاذبه های گردشگری و هتل ها و مراکز خرید و آثار باستانی و… می باشد .

    تماس با ما :

    info@iranghardi.ir

     

    آخرین مطالب سایت :

    • هتل پرشین پلازا
    • بیمارستان شمس تبریز
    • لیست بهترین کلیدسازی های تبریز
    • بیمارستان آتیه تهران
    • پل آهنی جلفا (دمیر کورپو)

    شهرها :

    تبریز

    تهران

    اصفهان

    شیراز

    مشهد

    رفتن به بالا