تپه میل

تپه میل که به آن آتشکده بهرام و آتشکده ری نیز گفته می‌شود از آثار دوره ساسانیان در شهر ری است .

جایگاه جغرافیایی :

در حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر ری به سوی ورامین بر بلندای تپه‌ای پهناور در شهر قلعه‌نو قرار دارد .

مشخصات :

تپه میل با سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده‌است. نیزارهای اطراف تپه نشان از دریاچه‌ای  دارد که در گذشته در این محل وجود داشته ولی خشک شده‌ است.

بلندی تپه میل از سطح دشت اطراف ۱۸ متر است و حدود ۲۵ متر پهنا و ۲۰ متر طول دارد. اطراف این تپه بلند تپه‌ های کم ارتفاع کوچکتر پراکنده شده که مشرف بر آنها قرار گرفته‌ است. این مجموعه منطقه‌ای به وسعت ۸۰۰ در ۹۰۰ متر را شامل می‌شود. بر بالای تپه، بنای اصلی آتشکده در راستای شرقی غربی برپاست، طرح کلی بنا، تالار ستون داری بوده با دو ردیف ستون چهارگوشه سه تایی که عملاً به ۳ بخش تقسیم شده‌ است.

معماری تپه میل :

جهت بنا به صورت شرقی و غربی است و در جبهه شرقی ایوانی با چهار ستون مدور بوده‌ است. بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران تخریب شد و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی‌ مانده است. بیشتر قسمت‌های غربی بنا از بین رفته، در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم عرض وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می‌کند.

بقایای معماری تپه معماری میل دارای ساختاری، تشکل از گل، خشت، لاشه سنگ، گچ و از نظر دیرینگی متعلق به دوره تخگیان (حدود ۱۸۰۰ سال پیش) است و به آتشکده بهرام گور نیز معروف است.

آنچه از پوشش بنا در زمان حاضر بر جاست، یک جفت قوس هلالی با نقطه بیضی است، در راستای محور اصلی تالار، راهروی کم عرض تونل مانندی سراسر طول تالار را از زیر طی می‌کند که از منتهی‌الیه غربی، راهروی هم عرض دیگری بر آن عمود می‌شود و ورودی اصلی راهروی زیرین در جبهه شرقی، زیر ایوان اصلی است.

یک بخش مرکزی عریض‌تر و دو بخش جانبی کم‌عرض‌تر، ورودی اصلی تالار آتشکده در جبهه شرقی از طریق یک ایوان چهارستونی مدور که پایه‌های سر ستون‌های آنها در گوشه‌های شمال شرقی و جنوب به شرق ایوان برپاست. تپه میل حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی حرم شاه عبدالعظیم و در ۲ کیلومتری جنوب قلعه نو بخش کهریزک روستای چال ترخان در شهرستان ری بر فراز تپه‌ای بلند قرار دارد.