بازار قیصریه لار

بازار قیصریه لار  قدیمی‌ترین بازار ایران و به الگو و مادر بازارهای ایران معروف بوده است .

این بازار علاوه بر معماری منحصر به فرد خود از استحکام بالایی نیز برخوردار بوده و بعد از گذشت سالیان زیاد و با وجود زلزله های مهیب کمترین اسیب به آن رسیده است .

الگو برای بازارهای دیگر :

بازار وکیل شیراز و بازار قیصریه اصفهان از بنای بازار قیصریه لار الگو برداری شده با این تفاوت که بازار وکیل و بازار اصفهان از آجر، و بازار قیصریه لار از سنگ ساخته شده‌است

معمار و سازنده بازار قیصریه :

معمار اصلی این بنا استاد حسین آسوده از معماران ماهر است که با فرزندان و برادرانش که همگی معمار بودند این بنای عظیم را خلق کردند ، هم‌اکنون نوادگان این استاد معمار بزرگ در شهر بنارویه از توابع شهرستان لارستان در حال بنایی هستند.

بازار قیصریه لار در حال حاضر :

بازار در حال حاضر شامل دو شبکه است :

رشته شمالی و جنوبی که ورودی جنوبی آن از میدان جدیدالاحداث لار شروع و به محل‌های شمالی قدیمی بازار ختم می‌شود.

رشته دیگر شرقی و غربی است که در تقاطع بازار شمالی جنوبی دارای یک چهارسوق بزرگ است. چهارسوق به صورت ۸ گوش است و در چهار گوش آن چهار باب مغازه در هر سمت احداث شده‌ است. در اطراف چهارسوق و در پشت چهار مغازه هر سمت چهارسوق، بازاری به عرض ۳/۴متر دورادور ادامه دارد و به این ترتیب طرح جانبی را به وجود آورده‌ است که در سایر بازارهای ایران نظیر آن دیده نمی‌شود.

طول بازار شرقی و غربی ۶/۱۱۷ متر و طول بازار شمالی جنوبی ۴/۱۲۴ متر است.

جالب‌ترین بخش بازار قیصریه لار طرح چهارسوق آن است که در نوع خود از نظر معماری منحصربه‌فرد است. گنبد سنگی چهارسوق دارای طرح بسیار جالبی است و ارتفاع آن از ۱۸ متر تجاوز می‌کند.

کتیبه سنگی سردرد ورودی :

این کتیبه بر روی سنگ مرمر در پیشانی سردر ورودی جنوبی قیصریه نصب شده و مربوط به تعمیرات بازار قیصریه لار در زمان ناصرالدین‌شاه است. متن کتیبه در ۸ سطر با خط نستعلیق چنین نوشته شده است :

به عهد خسرو صاحب قرآن ناصر دین که داشت مملکت ایران زمین حصن حصین مثال داده فرمان او قضا و قدر پناه جسته درگاه او زمان وسنین خدیولار خداوندگار عدل شعار که بود همت و توفیقشان مسلمین به نام فتحعلی خان ز فر وجود سخا برخش همت حاتم صفت نهادی زین نمود احیاء این قیصر را پس آنک گذشته بود ز ویرانیش شهور و سنین چه قیصریه که از شرم او هنوز چکد عرق ز عارض چین و ز چهره ماچین ز هجرت نبوی بد هزاروسیصد سال که شد تمام و بر او کرد آسمان تحسین زبان پاک بر آبدان پاک باعث شهر هزار. رحمت و جاودانا و قرین ۱۳۰۰

کتیبه دوم، کتیبه مفصلی است که درپای گلوی گنبد هشتی دالان قیصریه به خط نستعلیق در دوره شاه عباس کبیر نصب شده‌ است. کتیبه چهارسوق قیصریه از سمت جنوب شروع می‌شود و مضمون آن چنین است: شکر خدا که باز به تأیید کردگار درعهد پادشاه جهان سایه خدا عباس شاه آنکه ز خاک درش مدام کسب سعادت ابدی می‌کند همای از یمن عدل خان زمان آنکه از کفش خجلت برد محیط چو گیرد ره سخای ویران سرای لار بسعی وزیر دهر دستور بحر خاطر و دارای مهرو رأی قنبر علی بیک آنکه ز آئینه دلش در غیرت ابد شده جام جهان‌نمای. و در دنباله کتبیه، معمار بازار و بنای آن معرفی شده‌اند: عمل استاد نورالدین محمد – بنا احمد سپاه و اشعار کتیبه باز ادامه می‌یابد: مأمور شد چنان‌که نمانده‌است جغد را از وی ز بهر ساختنش آشیانه جای از قیصریه‌ای که هوای فضای او همچون نسیم باغ بهشت است غم‌زده‌ای تاریخش از خرد طلبیدم جواب گفت دارالامان لار شد احیاء از این بنا. و بنابراین برحسب حروف ابجد، تاریخ تجدید ساختمان و تعمیرات قیصریه در دوره شاه عباس کبیر و سال ۱۰۱۴ هجری قمری است

نوسازی :

نوسازی بازار قیصریه در دوره ناصرالدین شاه به‌ وسیله فتحعلی‌خان گراشی حاکم فارس انجام پذیرفت . . بازار را تعدادی کاروانسرا از دوره صفویه احاطه کرده‌است که هر یک از آن‌ها نمونه ساحرانه و بارزی از معماری روزگار صفوی است، از جمله در گوشه جنوب شرقی میدان جدیدالاحداث، کاروانسرای جالبی است که سردر آن رو به خیابان باز می‌شود. سردر ورودی دارای گچ‌بری‌های دل‌انگیز و زیبائی است که به‌وسیله داران طولانی به صحن کاروانسرا مربوط می‌شود. صحن کاروانسرا دارای طرح چهارگوش است و در چهار طرف آن چهار ایوان با سبکی بسیار جالب بنا شده که دارای طاقهای بیضوی و جناقی است. فعلاً از حجره‌های اطراف کاروانسرا به‌عنوان انبار استفاده می‌شود.