دریاچه نمک

دریاچه نمک در کویر مرکزی ایران است  و میان استان اصفهان، استان قم و استان سمنان واقع شده است .

این دریاچه بعد از دریاچه ارومیه دومین دریاچه بزرگ آب شور ایران می باشد .

این دریاچه بین مناطق زیر محدود شده است :

• از غرب به کوه‌های سفیدآب و سیاه‌کوه و منطقهٔ پارک ملی کویر
• از شمال و غرب به کویر مسیله
• از جنوب به کویر مرنجاب و بند ریگ

وسعت دریاچه :

این دریاچه، با طول ۸۰ کیلومتر و پهنای ۳۰ کیلومتر و وسعتی در حدود ۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع دارد .

این دریاچه شکلی شبیه به یک مثلث دارد که رأس آن به سمت شمال است. طول قاعدهٔ این مثلث ۳۵ کیلومتر و ارتفاع آن ۳۸ کیلومتر می‌باشد.

میزان نمک دریاچه :

زمین این دریاچه پوشیده از رسوبات نمک است که بر اثر انباشته‌شدن سیلاب‌ها و آب‌های سطحی در طول قرن‌ها پدید آمده‌است. عمق نمک این دریاچه بین ۵ تا ۵۴ متر متغیر است . در فصل تابستان قطعات نمک روی آن شناور می‌شود.

رودهایی که به دریاچه میریزند :

• رود شور
•  رود کرج
• جاجرود
• حبله‌رود
• قره‌سو

موجودات :

در اطراف دریاچه موجوداتی قرار دارند مانند شتر روباه حتی در بعضی فصول فلامینگو هم دارد، اما در خود دریاچه موجودی تک سلول از میگوها و خانواده پلنکتون‌ها وجود دارد .

تاریخ :

جهانگردان زیادی به نام این دریاچه اشاره کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به مارکوپولو، لرد کرزن و… اشاره کرد.

تاریخچه دریاچه نمک به هزاران سال پیش برمی گردد. اعتقاد بر این است که این دریاچه در دوران پلیستوسن، حدود دو میلیون سال پیش شکل گرفته‌ است. شکل‌گیری دریاچه تا حد زیادی تحت تأثیر حرکات زمین ساختی منطقه بود.

این دریاچه نقش مهمی در تاریخ ایران به ویژه در توسعه تجارت و صنعت داشته‌ است. دریاچه نمک در زمان‌های قدیم به عنوان قطب اصلی حمل و نقل کالا و مردم مورد استفاده قرار می‌گرفت. این دریاچه همچنین یک مکان استراتژیک برای ساخت کاروانسراهایی بود که مورد استفاده تجار، زائران و مسافران قرار می‌گرفت.

در زمان سلسله صفویه در قرن شانزدهم، دریاچه نمک به مرکز مهم تولید نمک تبدیل شد. معادن نمک اطراف دریاچه منبع درآمد ضروری برای مردم محلی بود و نمک به نقاط مختلف کشور و حتی کشورهای همسایه حمل می‌شد.

پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ تولید نمک از این دریاچه کاهش چشمگیری یافت. امروزه از این دریاچه عمدتاً برای گردشگری،  تولید نمک دریایی استفاده می‌شود. اما محیط اطراف دریاچه به دلیل احداث سدها و برداشت آب‌های زیرزمینی به سرعت رو به وخامت گذاشته که منجر به کاهش سطح آب دریاچه و افزایش شوری شده‌ است. در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای نجات دریاچه نمک از تخریب بیشتر صورت گرفته‌ است. دولت پروژه‌های مختلفی را برای بهبود کیفیت آب، توقف کاهش آب‌های زیرزمینی و ترویج اکوتوریسم در اطراف دریاچه اجرا کرده‌ است.

جزیره سرگردان :

در حدود ۱۵ کیلومتری دریاچه و در قسمت جنوبی آن جزیره‌ای دیدنی با عنوان جزیره سرگردان قرار دارد. ارتفاع متوسط دریاچه از سطح دریای آزاد ۷۰۷ متر می‌باشد و این جزیره که بلندترین نقطه آن در حدود ۸۰۸ متر بالاتر از سطح دریای آزاد است از سنگ‌های متخلخل آتشفشانی تشکیل شده‌ است و پوشش گیاهی ندارد. مناظر دریاچه نمک از بلندای این جزیره برای هر بیننده‌ای زیبا و جذاب است.

علت نامگذاری نام سرگردان به این خاطر است که هنگامی که از فاصله دور به این جزیره نگاه می‌کنید دو انتهای جزیره در افق محو می‌شوند و منظره‌ای مانند کشتی سرگردانی در دریای بیکران کویر پدید می‌آورد.

محو شدن دو انتها به علت گرمای منطقه و خطای دید و شکست نور می‌باشد و گذشتگان اعتقاد داشتند، جزیره سرگردان همواره در حال حرکت است و از جایی به جای دیگر نقل مکان می‌کند.