باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز یک باغ تاریخی و گیاه شناسی است که یکی از اولیت های مسافران به شهر شیراز است برای بازدید .

تاریخچه :

تاریخچه و زمان دقیق درست شدن این باغ مشخص نیست ولی در سفرنامه‌های متعلق به سده دهم و یازدهم هجری از این باغ اسم برده شده است .

این باغ در دوران سلجوقیان و آل اینجو پابرجا بوده‌ است. در زمان زندیه نیز کریم‌خان زند در سازندگی و بهسازی این باغ اقدامات زیادی کرد. به گفته مرحومه فرخ بی بی، دختر صولت الدوله قشقایی باغ ارم را میرزا قاسم خان خلج بواناتی به پدر زنش ، جانی خان ایلخانی قشقایی تقدیم کرد. در کتاب خاطرات ملک‌منصور خان قشقایی نیز ذکر شده‌ است که باغ ارم محل اقامت خان قنقری بوانات بوده‌ است.

در زمان قاجاریه و پهلوی این باغ مقر سران ایل قشقایی بود تا اینکه به علت طرفداری آن‌ها از مصدق، خوانین قشقایی تبعید شده و باغ ارم مصادره گردید.

در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار عمارتی دیگر توسط حسین علی خان نصیرالملک پی ریزی شد که با مرگ وی خواهر زاده او ابوالقاسم خان نصیرالملک امور باغ ارم را به دست گرفت و عمارت نیمه کاره را تکمیل کرد. این باغ از املاک خاندان قوامی شیراز بود. این عمارت تاکنون پابرجاست و مکانی برای بازدید عمومی و همچنین این باغ در اختیار دانشگاه شیراز است؛ باغ گیاه‌شناسی آن در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق قرار دارد.

ثبت در آثار ملی و میراث جهانی یونسکو :

۱۴ آبان ۱۳۵۳ و به شماره ثبت ۱۰۱۳  به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۰ در سی و پنجمین اجلاس کمیتهٔ میراث جهانی یونسکو باغ ارم شیراز در فهرست میراث جهانی ثبت گردید.

محوطه باغ ارم :

وسعت باغ بیش از سه هکتار و از درختان مرکبات و سرو پوشیده شده‌ است.

در سمت جنوب این باغ رودخانه خشک شیراز از شرق به غرب امتداد دارد.

جالب‌ترین قسمت باغ خیابانی است که از شرق به غرب در وسط باغ وجود دارد و در دو سوی آن درختان سرو کاشته‌ شده است و این سروهای بلند زیبایی خاصی دارد .باغ را درختان زینتی و سرو و نارنج و انواع گل‌های تزیینی پوشانده و تزئین نموده‌ است.

ویژگی های بنای داخل باغ ارم شیراز :

عمارت وسط، هسته مرکزی این باغ محسوب می‌شود. این ساختمان در زمان قاجاریه و با تقلید از سبک معماری زندیه ساخته شده‌ است. این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری از شاهکارهای معماری زمان قاجار است. این عمارت، از سه طبقه، با تزئینات زیادی تشکیل شده‌ است.

زیرزمین

اتاق‌های طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین هستند، محلی است برای استراحت در روزهای گرم تابستان. تزئینات این اتاق‌ها، کاشی‌کاری‌های رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستون‌هایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شده‌اند.

در پیشانی بنا، دو نیم‌دایره در دو طرف، و یک تابلو بزرگ در وسط قرار گرفته که از ۳ هلال روی هم تشکیل شده‌ است. این تابلو، تصاویری از شاهنامهٔ فردوسی و نبرد شاهان قاجار را نشان می‌دهد.

تالار حوضخانه

این طبقه که همسطح با باغ است درون خود نهر آبی دارد که به استخر جلوی عمارت منتهی میشود، از این طبقه در گرمای تابستان استفاده میشد چرا که دمای هوای این تالار همواره پایین بود و در تابستانهای شیراز محل مناسبی یرای اقامت بود در میانه این تالار ستون سنگی قرار دارد که حجاری شده و خود جلوه ای خاص به این تالار بخشیده است. سقف تالار نیز تماما با کاشی نهای هفت رنگ مزین شده که این کاشی ها نقوش شکارگاه ها و طبیعت و داستانهای خسرو وشیرین را بازگو میکنند.

طبقه دوم

طبقه دوم دارای ایوانی با دو ستون است که سردیس های این ستون ها را مردانی با لباسهای قاجاری تزئین کرده اند، این ایوان که به ایوان دو ستونی معروف است به دلیل گچ بری ها و تزئیناتی که دارد به یکی از منحصر به فرد ترین بناهای بازمانده از دوره قاجاریه تبدیل  شده است. این ایوان از دو طرف به دو ایوان کوچک دیگر با دو ستون سنگی ساده منتهی می‌ شود و در پشت این ایوان سالنی بسیار بزرگ وجود دارد که به نظر می رسد محل و محفل مهمانی های شاهانه بوده است. یکی از قدیمی ترین پنجره ها نیز در همین ایوان دو ستونی واقع شده است. این پنجره ها که به نظر می رسد از زمان بنای جانی خان باقی مانده فلزی هستند که تعداد آنها به سه عدد می رسد و مدخل سردابه درون عمارت هستند.

طبقه سوم

در طبقه سوم سه اتاق و یک سالن بزگ با پنجره هایی که به ایوان اصلی باز می شوند دیده می شود و مشابه طبقه دوم در دو طرف آن دو ایوان کوچک، درست در بالای ایوان های طبقه پایین تعبیه شده است. سقف این طبقه با چوب هایی که به طور منظم چیده شده اند پوشیده شده و بر روی این چوبها نقاشی هایی از چهره زنان، گل و بوته و طرح های اسلیمی دیده می شود. به هنر نقاشی بر روی دیوار و سقف مرجوک گفته می شود که این هنر در شیراز به خصوص در دوره قاجاریه به شدت طرفدار داشته و هنر ظریف و زیبای معماران و نقاشان ایرانی را نشان می دهد.

موزه سنگ و گوهر دریای نور

موزه سنگ و گوهر دریای نور در طبقه همکف ساختمان اصلی باغ ارم قرار دارد. این موزه بیش از ۱۴۰ نوع گوهر و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی را به نمایش گذاشته‌است. برخی از این سنگ‌ها و گوهرها بسیار کمیاب هستند؛ از سنگ‌های قیمتی این مجموعه می‌توان نمونه‌های زیبایی از کهربا، الماس، یاقوت و زمرد را دید. از بین سنگ‌های نیمه قیمتی نیز فیروزه، عقیق و جاسپر به نمایش گذاشته‌اند.

فاصله باغ تا اماکن مهم شهر :

در زیر ویدئویی از این باغ زیبا قرار داده ایم :