نارین قلعه میبد
نارین قلعه میبد معروف ترین اثر تاریخی و باستانی شهر میبد در استان یزد است. این قلعه کهن‌ترین ارگ حکومتی جهان می‌باشد. همچنین نارین قلعه بزرگترین بنای خشتی و گلی به جا مانده از دوران قدیم در سراسر جهان است.
نامهای دیگر :
این قلعه با نام کهن دژ و به گویش محلی نارنج قلعه نیز شناخته میشود.
معماری نارین قلعه میبد :
مساحت این قلعه هفت طبقه، سه هکتار و دارای برج و بارو و دربندهای متعدد است
نارین قلعه چهار برج گرد بلند دارد که امروز فقط قسمت مرکزی آن باقی مانده است این قلعه تقریباً در ۵ مرحله ساخته شده است. قدیمی‌ترین بخش بنا فضاهایی هستند که در دل زمین کنده شده‌اند و درگویش محلی به آنها «بوکن» گفته میشود و پایین‌ترین بخش آن را تشکیل می‌دهند.
نارین‌قلعه از دو قسمت اصلی برای سکونت و زندگی تشکیل شده است که به دو بخش بالایی و پایینی شهرت دارد.
در بخش پایینی خسارات و خرابی‌های بسیاری صورت گرفته‌است که می‌توان به بخش مردم‌نشین، مسجد، حمام و گذرگاه‌ها و دیگر بخش‌های شهری اشاره کرد که امروزه اثری از آنها باقی نمانده است که به این بخش در معماری شهری شارستان می‌گویند. این درحالی است که در بخش بالایی که به حاکم‌نشین معروف است، عمارات و مکان‌هایی در سه طبقه احداث شده است که از دربند سوم شروع و با حرکتی حلزونی شکل در بخش شاه‌نشینی که به شاه‌نشین مظفری معروف است، پایان می‌یابد. نور تأمین شدهٔ فضاهای سرپوشیده نیز به صورت سوراخ‌هایی که به عنوان روزنه در بخش‌های بالایی دیوارها قرار گرفته‌اند، ایجاد میشود.
از نکات جالب و قابل توجهی که در مورد این مکان تاریخی باشکوه وجود دارد، می‌توان به حضور شبکه‌های زیرزمینی قابل تردد اشاره کرد که طراحان و معماران آن دوران، آنها را برای تدارک و فراهم کردن نیاز‌های زندگی افراد از جمله آب و غذا ایجاد کرده‌اند؛ راه‌هایی که گفته میشود هرگز توسط هیچ بیگانه و متجاوزی فتح نشده است.
قدمت :
باستان‌شناسان، قدمت سکونت در این مجموعه ی تاریخی را حدود سه تا چهار هزار سال قبل از میلاد تخمین زده اند .
کاوش‌گران طی حفاری‌های صورت گرفته در این مکان، پاره‌سفالی کشف کردند که بیانگر اطلاعات مهم و زیادی در مورد تمدن و قدمت این عمارت کهن است. به نظر می‌رسد روی این پاره‌سفال تصویر موجودی نیمه انسان-نیمه حیوان نقش بسته‌است که شباهت بسیاری به نقش‌نگاره‌های هزاره سوم قبل از میلاد مسیح که متعلق به تمدن عیلامی‌ها است، دارد.
کارشناسان معماری براین عقیده‌اند که قرارگیری و احداث نارین قلعه روی زمینی بکر صورت نگرفته بلکه روی بنایی قدیمی تر ساخته شده است.
هم چنین نارین قلعه در بدو دوران ظهور اسلام نیز از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار بوده‌است که می‌توان از آن به عنوان مکانی مستحکم و غیرقابل نفوذ در مقابل دشمنان و بیگانگان یاد کرد.
همچنین به نظر می‌رسد که در اوایل ظهور اسلام، این قلعه به عنوان محل سکونت مورد استفاده قرار گرفته است . چراکه می‌توان بخش‌هایی از معماری قرن چهارم و پنجم هجری قمری را در این مجموعه مشاهده کرد. هرچند به نظر می‌رسد عملیات تعمیر، مرمت و ساخت در نارین قلعه، در دوران حکومت آل مظفر به پایان رسیده است. ازجمله این بازسازی‌ها را می‌توان در بخش شاه‌نشین، مردم‌نشین، برج و باروها و خندق مشاهده کرد. معماران معتقدند مرمت‌هایی که در این قسمت‌ها صورت گرفته بدون درنظر گرفتن اصول درست معماری و غیر مستحکم بوده که به صورت دیوارهایی به صورت چینه و خشت مشاهده میشود. آنها معتقدند سازندگان، این مرمت‌های غیراصولی را با شتاب و عجله انجام داده‌اند. حضور چاهی بسیار قدیمی با ابعادی برابر با ۱*۳۰*۳۰۱ سانتیمتر است که از شکل هندسی چهارضلعی برخوردار بوده‌است.
ثبت در فهرست آثار ملی :
این اثر تاریخی در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟در گفتگو ها شرکت کنید!