امامزاده جعفر بروجرد

امامزاده جعفر بنایی مربوط به دوره سلجوقی در شهر بروجرد است .

آدرس :

بروجرد، خیابان جعفری، محله دوانگه

ثبت در فهرست آثار ملی :

این اثر در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

این مکان مقبره کیست ؟

کتیبه‌های موجود در این بنا، فرد مدفون را جعفر، فرزند موسی کاظم، هفتمین امام شیعیان می‌دانند. اما در برخی کتاب‌ها و منابع تاریخی، جعفر با پنج واسطه، فرزند سجاد، چهارمین امام شیعیان ذکر شده‌ است .

مجموعه مذهبی امامزاده جعفر دارای بخش های مختلفی می باشد که در زیر اشاره خواهیم داشت :

• بقعه امامزاده جعفر

بنای آرامگاه امامزاده جعفر بروجرد از بناهای جالب توجه معماری اسلامی در استان لرستان و غرب ایران است. گنبد هرمی شکل این آرامگاه با بیش از هزار سال قدمت، در دوره سلجوقیان ساخته شده‌ است و از نمونه‌های معماری سلجوقی به حساب می‌آید. گنبد امامزاده جعفر از نوع گنبدهای اورچین یا مخروط پلکانی است. این گنبد منحصربه‌فرد، به صورت مخروطی ، مخروطی بلند و پلکانی با ۱۸ پله ساخته شده‌ است. نمونه این‌گونه گنبدها، در غرب ایران کمتر دیده می‌شود اما در مناطق جنوبی تر (خوزستان)، آثار مشابهی مانند آرامگاه دانیال نبی در شوش گسترش بیشتری دارند.

ساختمان اصلی بقعه یک بنای آجری هشت ضلعی است که ۲۲ در ۲۰ متر مساحت دارد. این ساختمان از چهار طرف ورودیهایی دارد که ورودی جنوبی، مدخل اصلی بنااست. هر ورودی ابتدا به یک اتاق کوچکتر مرتبط می‌شود و سپس به فضای گنبدخانه راه می‌یابد. ورودی غربی به یک بست یا فضای سرپوشیده مجاور منتهی می‌شود که غربی‌ترین بخش بناست. ضریح در گنبدخانه و در زیر گنبد اصلی قرار گرفته و جنس آن از چوب است. قبر اصلی پائین‌تر از کف بناست و شش پله از کف حرم پائین‌ تر است که در یک سردابه آجری با بلندی ۳ متر و مساحت ۳/۱۰ در ۷۰/۲ متر قرار گرفته‌است.

گنبدخانه قدیمی‌ترین بخش موجود بناست که مربوط به قرون هفت و هشت هجری قمری و دوره ایلخانی است.

ورودی امامزاده جعفر دارای یک در چوبی ارزشمند قدیمی و بزرگ، منقش به اشکال شیر و خورشید بود که مدتی بعد از انقلاب سال 57 کنده شد. از سرنوشت این در گرانبها اطلاعاتی در دست نیست. زنجیر نقره‌ای سر در این امامزاده هم سرقت شده‌ است.

• ایوانها

در ضلع جنوبی بقعه اصلی، در ضلع غربی و نیز جنوب محوطه، چهار ایوان صفه مانند با سقف و ستونهای چوبی وجود دارد که برای استراحت زائران در فصل گرما کاربرد دارند. این ایوانها افزوده‌های بعدی مجموعه هستند.

• سردر ورودی

در ضلع غربی (جنوب غربی) محوطه و در مجاورت بقعه اصلی، سر دری آجری وجود دارد که ورودی اصلی مجموعه محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد که این سردر در دوره قاجار ساخته شده‌ است. این سر در به یکی از گذرهای قدیمی منطقه باز می‌شود. در گذشته بازارچه‌ای در این گذر وجود داشته که به محله دانگه ختم می‌شد .

تعدادی از درختان چنار محوطه امامزاده در جنوب بنای اصلی دارای دیرینگی زیادی هستند و عمر برخی از آن‌ها تا چندصد سال تخمین زده می‌شود. عبارت «مثل چنار امامزاده جعفر» در بین مردم بروجرد به کار می‌رود و اشاره به همین درختان دارد.

• بقعه دوخواهران

در شرق بقعه اصلی و در میان قبرستان مجموعه، بقعه‌ای مشهور به دوخواهران وجود دارد که اطلاعات چندانی از افراد مدفون در آن در دست نیست.

• قبرستان مجموعه

بخش شرقی و جنوبی امامزاده جعفر شامل یک قبرستان عمومی است که صدها قبر در آن وجود دارد. برخی سنگ قبرها دارای قدمت تاریخی قابل ملاحظه‌ای هستند.

• آرامگاه خصوصی امامزاده جعفر

بخش دیگری از این مجموعه، یک آرامگاه خصوصی بود که به تدریج تخریب شد.

• قبرستان مجاور امامزاده جعفر

در شرق خیابان طالقانی قبرستانی کوچک وجود دارد که بخشی از مجموعه امامزاده جعفر محسوب می‌شود.