معبد هندوها بندرعباس ( پرستشگاه بت‌ گوران )

معبد هندوها بندرعباس که به آن پرستشگاه بت‌ گوران نیز گفته می شود یکی از آثار تاریخی این شهر می باشد .

پیشینه :

ساختمان این معبد، در زمان قاجار و در سال ۱۲۶۷ شمسی و در دوران فرمانروایی محمدحسن‌خان سعدالملک فرمانروای محلی بندرعباس ساخته شده‌ است.

ﻫﻨﺪﻭﻫﺎی ﺗﺎﺟﺮ ساکن ﺑﻨﺪﺭعباس که ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ‌ﻫﺎی ۷۰ ﺗﺎ ۸۰ ﻧﻔﺮی ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻋﺒﺎﺩی‌ ﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ کاﺭﻭﺍنسرﺍﻫﺎ به جا می‌ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﺗﺎ اینکه ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ‌ﻫﺎی ﺷﻮﻝ ﺭﺍﻡ ﻭ ﺩﺩﻩ ﺭﺍﻡ پیشقدم می‌ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ بانی ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻌﺒﺪ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﺑﻨﺪﺭﻋﺒﺎﺱ میکنند . ﺍﺳﻢ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ بانی ﻭ ﺳﺎﻝ ﺍﺣﺪﺍﺙ بنا که ﺑﻪ ﺳﺎﻝ ﺳﺎﻣﺒﺎﺕ ﻫﻨﺪی ﺍﺳﺖ روی کتیبه‌ ای ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻌﺒﺪ و با ﺧﻂ ﻫﻨﺪی وجود داشته‌ است.

پیروان مکتب برهمنی یعنی کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا اعتقاد دارند جمع بزرگی از ملت هندوستان را تشکیل می‌دهند. چنین پیداست که سبک معماری این معبد بر پایه ی باورمندی از خدایان ویشنو و شیوا پرستان شمال هندوستان بوده‌ است.

“سه فرقه مهم میان هندوها عبارتند از: ویشنوان (پرستندگان ویشنو)، شیوان (پرستندگان شیوا) و شاکتیان (پرستندگان الههٔ استوپاهای بودایی در محراب و تزیینات این معبد دیده می‌شود.

ﻣﺠﺴﻤﻪ‌هایی ﺍﺯ ﺑﺮﻫﻤﺎ، ﺷﻴﻮﺍ ﻭ ﻭﺷﻴﻨﻮ ﺩﺭ این معبد ﺑﻮﺩﻩ ﺩﺭ ﺭﺍﻫﺮﻭﻫﺎ ﭼﻬﺎﺭ ﺍﺗﺎﻕ کوچک ﺑﺎ ﻃﺎﻗﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ‌ﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ که ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺑﺮﻫﻤﻨﺎﻥ ﻣﻌﺒﺪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻨﺪﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۴ ﺍﺯ ﺑﻨﺪﺭﻋﺒﺎﺱ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺯ می‌ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻭ ﺑﺖ‌ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ می‌برﻧﺪ.

معماری معبد هندوها بندرعباس :

این معبد بنایی منحصر به فرد در ایران دارد و بسیار با ارزش است .

ﭘﻼﻥ ﻣﻌﺒﺪ ﻣﺮﺑﻊ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺴﻤﺖ اصلی آن ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ کﻪ ﺩﻭﺭ ﺗﺎ ﺩﻭﺭ راهروی ﺳﺮﺍﺳﺮی ﺩﺍﺭﺩ تا ﺯﺍﺋﺮﺍﻥ ﺩﻭﺭ ﻣﻌﺒﺪ ﺑﮕﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﻳﺎﺭﺕ کﻨﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺭﺍ ﻗﺮﺍﺭ می‌ ﺩﺍﺩﻧﺪ.

سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی تاثیر گرفته است و تاﺛﻴﺮ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼمی نیز ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻌﺒﺪ به چشم میخورد .

ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌ است و دور تا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند.

داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ ها نقاشی‌ های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خدای فلوت‌زن به نام کریشنا است.

همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد.

از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزیینات آیین هندویی دیده می‌شود.

در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است.

در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است، معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌ است .