آرامگاه پیرعلمدار
آرامگاه پیرعلمدار مربوط به سده پنجم هجری قمری است و در سال ۴۱۷ هجری قمری ساخته شده است و در دامغان، خیابان ایستگاه راه‌آهن واقع شده است .
این مکان مقبره کیست ؟
این بنای تاریخی، آرامگاه ابی جعفر محمد بن ابراهیم، پدر یکی از فرمانروایان حکومت آل زیار در ناحیه قومس (سمنان و دامغان فعلی ) به نام بختیار ملقب به ابوحرب است و با توجه به یکی از کتیبه‌های موجود در این بنا، به دستور بختیار بعد از وفات پدرش در سال ۴۱۷ هجری قمری و توسط حاجی حسین مشهور به بنای دامغانی ساخته شده است.
معماری و مشخصات برج و آرامگاه پیرعلمدار :
این برج ۱۳ متر ارتفاع دارد و دارای گنبدی با قطر داخلی ۴٫۵ متر است و از جمله اولین بناهایی است که در آن از نقش برجسته آجرچینی برای خارج کردن نمای ساختمان از رج‌های هم‌شکل و یکنواخت استفاده شده است.
بدنه این برج، شامل دو بخش است:
- بخش پایین که حدود نیمی از ارتفاع کلی برج را شامل می‌شود. آجرکاری ظریف، ساده و بدون بندکشی دارد و دروازه ورودی (واقع در جنوب غربی برج و رو به سوی مسجد و صحن) به همراه تزییناتش در این بخش جای گرفته است.
- بخش فوقانی شامل هفت نوار تزیینات تسمه‌ای آجرتراش به همراه کتیبه‌ای زیبا زیر پیش‌آمدگی سطح بالای دیوار است که سبب شهرت گنبد شده است. این پیش‌آمدگی سازه‌ای است که گنبد را نگه داشته است.
ورودی آرامگاه نیز یکی دیگر از جلوه‌های معماری زیبا و کهن ایرانیان است که به صورت قاب مستطیل‌شکل طراحی شده است. این ورودی شامل سردر و تزییناتش چون حواشی، کتیبه و گچ‌بری‌های متناسب و ستون‌های پیل‌پا مانند می‌شود.
این بقعه ایوانی مقرنس نیز داشته است که اکنون به جز قسمتی از کتیبه زیبای آن، اثری از آن باقی نمانده است.
کتیبه ها :
در این مقبره زیبا و قدیمی ، سه کتیبه وجود دارد که هر کدامحقایق بسیاری را در مورد طراحان و سازندگان بنا بیان می‌کنند.
- کتیبه بیرونی گنبد
کتیبه‌ای زیبا با خط کوفی مشبک ساده به عرض ۷۵ سانتی‌متر که دورتادور قسمت خارجی گنبد نصب شده و در آن از آجر برش داده شده در زمینه گچی استفاده شده است و در واقع نگین نمای ساختمان برج است. این کتیبه همان کتیبه‌ای است که در آن سال ساخت، مشخصات سازنده، کسی که دستور ساخت داده به همراه مشخصات فرد مدفون در این مکان، ذکر شده است.
- کتیبه داخلی گنبد
کتیبه‌ای با خط کوفی مشبک و دارای حاشیه گره‌دار به عرض ۸۰ سانتی‌متر که بر دیواره داخلی بنا و در حدود بالای در نصب شده و از نوع نقاشی روی زمینه گچی است و آیاتی از قرآن در آن به زیبایی نقش بسته است.
خط کوفی محشی گره‌دار، یکی از انواع پیچیده و درهم‌بافته خط کوفی است که در حروف عمودی خود مثل الف و لام گره‌چینی‌هایی بسیار زیبایی دارد.
- کتیبه سردر
یک سطر کتیبه با خط کوفی ساده از نوع گچ‌بری با آیه شریفه بسم الله که بالای سردر در ورودی بقعه نصب شده است.
ثبت در فهرست آثار ملی ایران :
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟در گفتگو ها شرکت کنید!